Throughout Sri Guru Granth Sahib Ji, Vaheguru is glorified through references to well-known figures and concepts from the cultural and religious context of the time, individuals who were widely regarded as great or divine. In this particular Shabad (sacred hymn), terms like Krishna, Mata Devki, and Brindaban are used, names closely associated with the narrative of Krishna. However, these references are not meant to elevate Krishna himself, but rather to highlight and glorify the Supreme Being, Vaheguru.
It is important not to misunderstand such references as an endorsement of Krishna worship, nor should one assume that Gurmat (the Guru’s Teachings) equates Vaheguru with Krishna. These familiar figures are used to express deeper spiritual truths and to illustrate Vaheguru’s greatness in a way that resonated with the audience of the time.
From the Gurmat perspective, any good deed, whether done by a celebrated Avtaar like Krishna, a being from another realm, or even an ordinary person, is ultimately seen as the play (Leela) of Vaheguru. A spiritually enlightened person sees divine action behind all righteous acts. For example, the brave and selfless act of Bhai Sukha Singh and Bhai Mehtab Singh Ji against the tyrant Massa Rangarr is also considered an expression of Vaheguru’s will. Yet, no one would claim that these Gursikhs are Vaheguru. The distinction remains clear.
In the same way, Bhagat Ji, in this Shabad on Ang 988 in Guru Granth Sahib, is not glorifying Krishna, but is instead using his story to glorify the One Supreme Vaheguru:
ੴ ਸਤਿ ਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
There is only One (God) – the source of all – whose Sound expands into creation; the Eternal Truth; the Giver of Knowledge & Grace.
ਰਾਗੁ ਮਾਲੀ ਗਉੜਾ ਬਾਣੀ ਸ੍ਰੀ ਨਾਮਦੇਵ ਜੀਉ ਕੀ ॥
The revealed writing of respect Saint Namdev Ji written in ‘Raag Maali Gaurra’ (the feeling of confidence of having learnt something).
ਧਨਿ ਧੰਨਿ ਓ ਰਾਮ ਬੇਨੁ ਬਾਜੈ ॥ ਮਧੁਰ ਮਧੁਰ ਧੁਨਿ ਅਨਹਤ ਗਾਜੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
Praiseworthy (dhan) and unparallel (dhann) is the All-Pervading Almighty (raam) whose Divine flute (ben) plays (baajai). Praiseworthy is the sweet (madhur) sound (dhun) that vibrates (gaajai) without being struck (anhat) (i.e. plays automatically). ||1||Pause for reflection||
(Note: ‘Raam’ here refers to the ‘All-Pervading One,’ i.e. Vaheguru. It does not refer to Ram/Rama the king, as he did not play the flute).
ਪਦ ਅਰਥ: ਧੰਨਿ = ਸਲਾਹੁਣ ਯੋਗ, ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਬਦਲ ਨਹੀਂ; ਓ ਰਾਮ = ਸ੍ਵੈ-ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਵਾਹਿਗੁਰੂ; ਬੇਨੁ = ਨਾਦ, ਬੰਸੁਰੀ, ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਆਤਮਿਕ ਮੰਡਲ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਜੋ ਕੰਨਾ ਦੇ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ; ਮਧੁਰ = ਮਿੱਠੀ; ਮਧੁਰ ਧੁਨਿ = ਅਨੰਦ ਦਾਇਕ ਧੁਨਿ; ਅਨਹਤ = ਜੋ ਚੋਟ ਲਾਏ ਬਗ਼ੈਰ ਵੱਜੇ, ਭਾਵ ਬਗ਼ੈਰ ਤਰਬਾ ਚੋਟ ਦੇ ਆਤਮਿਕ ਧੁਨਿ; ਗਾਜੈ = ਗੱਜ ਰਹੀ ਹੈ, ਗੁੰਜਾਰ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਅਰਥ: ਉਹ ਰਾਮ ਜੋ ਸ੍ਵੈ-ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਮਿਠੀ ਬੇਨ ਜੋ ਆਤਮਿਕ ਮੰਡਲ ਦੀ ਅਨਹਤ ਧੁਨਿ ਹੈ, ਜੋ ਬਗ਼ੈਰ ਚੋਟ ਕਰਨ ਦੇ (ਅਨਹਤ) ਇਕਸਾਰ ਵੱਜ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਲਾਹਣ ਯੋਗ ਹੈ ਅਤੇ ਤਾਰੀਫ਼ ਲਾਇਕ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਬਦਲ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਨੀ ਨਹੀਂ।
ਧਨਿ ਧਨਿ ਮੇਘਾ ਰੋਮਾਵਲੀ ॥ ਧਨਿ ਧਨਿ ਕ੍ਰਿਸਨ ਓਢੈ ਕਾਂਬਲੀ ॥੧॥
Praiseworthy (dhan) and unparallel (dhan) is the One who rains mercy (megha) on every atom of the creation (romawali). Praiseworthy (dhan) and unparallel (dhan) is that Krishna (i.e. Creator) whose blanket (kaambalee) (of protection) covers (oddhai) the whole creation. ||1||
ਪਦ ਅਰਥ: ਮੇਘਾ = ਮੀਂਹ, ਬਰਖਾ, ਉਸ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਰੂਪ ਬਰਖਾ; ਰੋਮਾਵਲੀ = ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਜ਼ੱਰਾ-ਜ਼ੱਰਾ ਭਾਵ ਰੋਮ ਰੋਮ; ਕ੍ਰਿਸਨ = ਕਰਤਾਰ; ਓਢੈ = ਪਹਿਰੀ ਹੋਈ।
ਅਰਥ: ਹੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖੁ, ਤੇਰੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਦਇਆ ਰੂਪੀ ਮੇਘ ਦੀ ਜ਼ੱਰੇ-ਜ਼ੱਰੇ ਵਿੱਚ, ਕਣ-ਕਣ ਵਿੱਚ ਬਰਖ਼ਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖੁ, ਤੂੰ ਹੈਂ ਕਰਤਾਰ (ਕ੍ਰਿਸਨ) ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਆਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਬਦਲ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਦੀ ਓਢੈ ਕਾਂਬਲੀ ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਉੱਪਰ ਪਹਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਧਨਿ ਧਨਿ ਤੂ ਮਾਤਾ ਦੇਵਕੀ ॥ ਜਿਹ ਗ੍ਰਿਹ ਰਮਈਆ ਕਵਲਾਪਤੀ ॥੨॥
Praiseworthy (dhan) and unparallel (dhan) are You (too) who is the mother (maataa) of its own divine-light (devkee) (i.e. You reveal your Divine Light from within Yourself) and whose abode (greh) is pervading everywhere (rameeyaa) and is Master of the World (kavlaa-patee). ||2||
ਪਦ ਅਰਥ: ਧਨਿ = ਸਲਾਹਣ ਯੋਗ, ਤਾਰੀਫ਼ ਲਾਇਕ; ਤੂ = ਫ਼ਾਰਸੀ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਜਿਸ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ ਤੂੰ ਖ਼ੁਦ ਆਪ; ਤੂ ਮਾਤਾ ਦੇਵਕੀ = ਅਕਾਲ ਪੁਰਖੁ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਹੈ, ਤੂੰ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈ, ਤੂੰ ਖ਼ੁਦ ਆਪਣੀ ਦੇਵਕੀ ਹੈ ਭਾਵ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ; ਜਿਹ = ਜਿਸ ਦੇ, ਜਿਸ ਨੇ; ਗ੍ਰਿਹ = ਜਗਾ, ਰਹਿਣ ਦੀ ਥਾਂ, ਆਸਣੁ; ਰਮਈਆ = ਰਮਿਆ ਹੋਇਆ; ਕਵਲਾਪਤੀ = ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਮਾਲਕ।
ਅਰਥ: “ਤੂ ਮਾਤਾ ਦੇਵਕੀ” ਭਾਵ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਆਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈਂ। ਤੂੰ ਆਪਣੀ ਦੇਵਕੀ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਪ ਹੈਂ। ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸਟੀ ਹੀ ਤੇਰਾ ਆਸਣੁ ਹੈ, ਤੂੰ ਕਣ-ਕਣ ਵਿੱਚ ਰਮਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈਂ ਅਤੇ ਸ੍ਰਿਸਟੀ ਦਾ ਮਾਲਕ (ਕਮਲਾਪਤੀ) ਵੀ ਤੂੰ ਖ਼ੁਦ ਆਪ ਹੀ ਹੈਂ।
ਧਨਿ ਧਨਿ ਬਨ ਖੰਡ ਬਿੰਦ੍ਰਾਬਨਾ ॥ ਜਹ ਖੇਲੈ ਸ੍ਰੀ ਨਾਰਾਇਨਾ ॥੩॥
Praiseworthy (dhan) and unparallel (dhan) is the One who destroys (khand) the jungle (ban) of vices of the human body (brinda-banaa). The All-Present One (naaraaenaa) plays (khelai) in the world (jah). ||3||
ਪਦ ਅਰਥ: ਧਨਿ = ਸਲਾਹਣ ਯੋਗ; ਬਨ – ਜੰਗਲ, ਵਿਕਾਰਾਂ ਰੂਪੀ ਜੰਗਲ; ਖੰਡ = ਖੰਡਨ, ਖੰਡਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ; ਬਿੰਦ੍ਰਾਬਨਾ = ਕਿ ਸਰੀਰ; ਜਹ = ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੇ ਜਹਾਂ ਤੋਂ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੰਸਾਰ ਹੈ।
ਅਰਥ: ਉਹ ਸਰੀਰ ਰੂਪੀ ਬਿੰਦ੍ਰਾਬਨ ਦੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਰੂਪੀ ਜੰਗਲ ਖੰਡ ਨੂੰ ਖੰਡਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਖੇਲ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਰਮਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਬੇਨੁ ਬਜਾਵੈ ਗੋਧਨੁ ਚਰੈ ॥ ਨਾਮੇ ਕਾ ਸੁਆਮੀ ਆਨਦ ਕਰੈ ॥੪॥੧॥
The light (go) of knowledge (dhan) rises (charrai) with the hearing of the playing (bajaavai) of the Divine Flute (ben), i.e. experiencing the divine sound of the Creator. Namdev’s Master (suaamee) is bestower (karai) of Grace (aanand). ||4||1||
ਪਦ ਅਰਥ: ਬੇਨੁ = ਨਾਦ, ਬੰਸੁਰੀ, ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਆਤਮਿਕ ਮੰਡਲ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਜੋ ਕੰਨਾ ਦੇ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ; ਗੋ = ਸੂਰਜ, ਚਾਨਣ; ਧਨੁ = ਗਿਆਨ; ਚਰੈ = ਚੜਨਾ; ਗੋਧਨ ਚਰੈ = ਗਿਆਨ ਦਾ ਸੂਰਜ ਚੜੈ; ਆਨਦ ਕਰੈ = ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ।
ਅਰਥ: ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਆਤਮਿਕ ਗਿਆਨ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਮੰਡਲ ਦੀ ਬੇਨ ਦੀ ਧੁਨਿ ਸੁਣਾਈ ਦੇਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਜੋ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹੈ, ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ)। ਉਹੀ ਨਾਮਦੇਵ ਦਾ ਸਵਾਮੀ ਹੈ, ਜੋ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ (ਭਾਵ ਸਭ ਉਸ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਪਾਤਰ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ)।
