The correct pronunciation of words in Gurbani plays a crucial role in preserving its intended meaning and message. A common question arises regarding the pronunciation of words ending with ‘ਹੁ’. 
This article explores the grammatical rules in Gurbani that determine their pronunciation. By analyzing examples from Sri Guru Granth Sahib Ji, we will understand how these words function as nouns and why their pronunciation remains consistent in different grammatical cases.

➡️ Should the word “ਏਹੁ” be pronounced as “ਏਹ” or “ਏਹੋ”?
➡️ Should “ਰਾਹੁ” be pronounced as “ਰਾਹ” or “ਰਾਹੋ”?
➡️ Similarly, should “ਵੇਪਰਵਾਹੁ” be pronounced as “ਵੇਪਰਵਾਹ” or “ਵੇਪਰਵਾਹੋ”?

For the pronunciation of these words, the rules used in Gurbani are set out below:
In Gurbani, the rule is applied that a word used as a noun – whether its ending letter is Mukta(without any laga matra) or whether it carries Sihari (ਿ) or Aunkad (ੁ) – has the same pronunciation in all its three forms.

Example: The word “ਨਰਕ” is a noun.

1. ਨਰਕੁ → ਇਕ ਵਚਨ (Singular)
   ਭਗਤ ਕੀ ਨਿੰਦਾ ਨਰਕੁ ਭੁੰਚਾਵੈ॥ (Ang 1145)
2. ਨਰਕ → ਬਹੁ ਵਚਨ (Plural)
   ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਨਰਕ ਪਰਹਰੈ॥ (Ang 272)
3. ਨਰਕਿ → ਨਰਕ ਵਿਚ
   ਗੁਰ ਕੈ ਬਚਨਿ ਨਰਕਿ ਨ ਪਵੈ ॥ (Ang 177)

In these verses, the pronunciation of “ਨਰਕ-ਨਰਕ-ਨਰਕਿ” remains the same – it is always pronounced “ਨਰਕ”. When Sihari and Aukad are used with a noun as ਕਾਰਕ (case markers), they serve only to convey meaning and have no effect on pronunciation.

Examples from Gurbani:

• ਕਾਲਾ ਗੰਢੁ ਨਦੀਆ ਮੀਹ ਝੋਲ॥ (Ang 143)
• ਪਾਰਬ੍ਰਹਮਿ ਫੁਰਮਾਇਆ ਮੀਹੁ ਵੁਠਾ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ॥ (Ang 321)
• ਮਾਰੂ ਮੀਹਿ ਨ ਤ੍ਰਿਪਤਿਆ ਅਗੀ ਲਹੈ ਨ ਭੁਖ॥ (Ang 148)

• ਤਿਆਗਿ ਗੋੁਪਾਲ ਅਵਰ ਜੋ ਕਰਣਾ ਤੇ ਬਿਖਿਆ ਕੇ ਖੂਹ॥ (Ang 1227)
• ਨਰਕ ਘੋਰੁ ਦੁਖ ਖੂਹੁ ਹੈ ਓਥੈ ਪਕੜਿ ਓਹੁ ਢੋਇਆ॥ (Ang 309)
• ਅਤਿ ਪਿਆਰਾ ਪਵੈ ਖੂਹਿ ਕਿਹੁ ਸੰਜਮੁ ਕਰਣਾ॥ (Ang 953)

• ਰਾਹ ਦੋਵੈ ਖਸਮੁ ਏਕੋ ਜਾਣੁ॥ (Ang 223)
• ਸੁਣਿਐ ਅੰਧੇ ਪਾਵਹਿ ਰਾਹੁ ॥ (Ang 3)
• ਏਤੁ ਰਾਹਿ ਪਤਿ ਪਵੜੀਆ ਚੜੀਐ ਹੋਇ ਇਕੀਸ॥ (Ang 7)

• ਸਦਣਹਾਰਾ ਸਿਮਰੀਐ ਨਾਨਕ ਸੇ ਦਿਹ ਆਵੰਨਿ॥ (Ang 157)
• ਫਰੀਦਾ ਡੁਖਾ ਸੇਤੀ ਦਿਹੁ ਗਇਆ ਸੂਲਾਂ ਸੇਤੀ ਰਾਤਿ॥ (Ang 1382)
• ਫਰੀਦਾ ਜਿ ਦਿਹਿ ਨਾਲਾ ਕਪਿਆ ਜੇ ਗਲੁ ਕਪਹਿ ਚੁਖ॥ (Ang 1381)

• ਨਾਨਕ ਉਠੀ ਚਲਿਆ ਸਭਿ ਕੂੜੇ ਤੁਟੇ ਨੇਹ॥ (Ang 16)
• ਜਿਸੁ ਪਿਆਰੇ ਸਿਉ ਨੇਹੁ ਤਿਸੁ ਆਗੈ ਮਰਿ ਚਲੀਐ॥ (Ang 83)
• ਪਿਰੁ ਰਲੀਆ ਰਸਿ ਮਾਣਸੀ ਸਾਚਿ ਸਬਦਿ ਸੁਖੁ ਨੇਹਿ॥ (Ang 56)

• ਥਿਤਿ ਵਾਰੁ ਨਾ ਜੋਗੀ ਜਾਣੈ ਰੁਤਿ ਮਾਹੁ ਨਾ ਕੋਈ॥ (Ang 4)
• ਮਾਹ ਦਿਵਸ ਮੂਰਤ ਭਲੇ ਜਿਸ ਕਉ ਨਦਰਿ ਕਰੇ॥ (Ang 136)

In the above verses, the pronunciations “ਮੀਹੋ, ਮੀਹੇ, ਖੂਹੋ, ਖੂਹੇ, ਰਾਹੋ, ਰਾਹੇ, ਦਿਹੋ, ਦਿਹੇ, ਨੇਹੋ, ਨੇਹੇ, ਮਾਹੋ” etc. are incorrect.

Additional Corrections:

1. ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਭੇਟੇ ਕੰਚਨੁ ਨਾ ਥੀਐ ਮਨਮੁਖੁ ਲੋਹੁ ਬੂਡਾ ਬੇੜੀ ਪਾਸਿ॥ (Ang 40)

   The word “ਲੋਹੁ” is pronounced as “ਲੋਹ”.
   It is incorrect to pronounce it as “ਲੋਹੋ”.

2. ਦੂਖੁ ਅੰਦੋਹੁ ਨਹੀ ਤਿਹਿ ਠਾਉ॥ (Ang 345)”

   The word “ਅੰਦੋਹੁ” is pronounced as “ਅੰਦੋਹ”.
   It is incorrect to pronounce it as “ਅੰਦੋਹੋ”.

3. ਗਹਿਲਾ ਰੂਹੁ ਨ ਜਾਣਈ ਸਿਰੁ ਭੀ ਮਿਟੀ ਖਾਇ॥ (Ang 1379)”

   The word “ਰੂਹੁ” is pronounced as “ਰੂਹ”.
   It is incorrect to pronounce it as “ਰੂਹੋ”.

4. ਦੁਖੁ ਦਰਵਾਜਾ ਰੋਹੁ ਰਖਵਾਲਾ ਆਸਾ ਅੰਦੇਸਾ ਦੁਇ ਪਟ ਜੜੇ॥ (Ang 877)”

   The word “ਰੋਹੁ” is pronounced as “ਰੋਹ”.
   It is incorrect to pronounce it as “ਰੋਹੋ”.

5. ਹੁਕਮੀ ਹੁਕਮੁ ਚਲਾਏ ਰਾਹੁ ॥ ਨਾਨਕ ਵਿਗਸੈ ਵੇਪਰਵਾਹੁ ॥੩॥ (Ang 2)

   The word “ਰਾਹੁ” is pronounced as “ਰਾਹ” and “ਵੇਪਰਵਾਹੁ” as “ਵੇਪਰਵਾਹ”.
   They should not be pronounced as “ਰਾਹੋ” and “ਵੇਪਰਵਾਹੋ” respectively.

6. ਨਾਨਕ ਪਾਤਿਸਾਹੀ ਪਾਤਿਸਾਹੁ॥ (Ang 5)

   The word “ਪਾਤਿਸਾਹੁ” is pronounced as “ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ”.
   It is incorrect to pronounce it as “ਪਾਤਿਸਾਹੋ”.

7. ਗ੍ਰਿਹੁ ਧਨੁ ਸਭੁ ਪਵਿਤ੍ਰੁ ਹੋਇ ਹਰਿ ਕੇ ਗੁਣ ਗਾਵਉ॥ (Ang 318)”

   The word “ਗ੍ਰਿਹੁ” is pronounced as “ਗ੍ਰਿਹ”.
   It is incorrect to pronounce it as “ਗ੍ਰਿਹੋ”.